Relatie tussen vergoedingsrechten en geld
In de context van eigendom en financiële interacties tussen gehuwden, geregistreerd partners en samenwoners, ontstaan er vergoedingsrechten wanneer er sprake is van verschuivingen van vermogen tussen deze partijen. De wettelijke bepalingen met betrekking tot deze rechten verschillen aanzienlijk tussen gehuwden en geregistreerde partners enerzijds en samenwoners anderzijds. Hier volgt een gedetailleerde uitleg van deze regels, de grondslagen voor vergoedingsrechten en de relevante juridische context.
Vergoedingsrechten gehuwden en geregistreerd partners
Wettelijke Regeling
Voor gehuwden en geregistreerd partners zijn de vergoedingsrechten wettelijk geregeld in het Burgerlijk Wetboek. Er zijn drie vermogens te onderscheiden: het privévermogen van elke partner en het gemeenschappelijk vermogen. Verschillende artikelen in het Burgerlijk Wetboek (BW) reguleren de vergoedingsrechten die ontstaan bij verschuivingen van vermogen tussen deze categorieën.
Artikel 1:87 lid 1 BW: Dit artikel ziet specifiek op de verschuiving van privévermogen van de ene partner naar het privévermogen van de andere partner. Bijvoorbeeld, als partner A met zijn of haar privévermogen investeert in het privévermogen van partner B, ontstaat er een vergoedingsrecht voor partner A. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als partner A geld investeert in de privéwoning van partner B.
Artikel 1:95 BW: Dit artikel regelt vergoedingsrechten wanneer er gemeenschapsgeld wordt gebruikt voor privédoeleinden. Indien bijvoorbeeld gemeenschapsgeld wordt gebruikt om te investeren in een privé-eigendom van één van de partners, heeft de gemeenschap recht op een vergoeding. Omgekeerd geldt dat indien privévermogen van één van de partners wordt aangewend voor gemeenschappelijk eigendom, de desbetreffende partner recht heeft op een vergoeding.
Artikel 1:96 BW: Dit artikel gaat over vergoedingsrechten die ontstaan door de aflossing van schulden. Als gemeenschapsgeld wordt gebruikt om een privéschuld af te lossen, dan heeft de gemeenschap recht op een vergoeding. Evenzo, als privévermogen wordt gebruikt om een gemeenschappelijke schuld af te lossen, ontstaat er een vergoedingsrecht ten gunste van de partner die zijn privévermogen heeft aangewend.
Omvang van het Vergoedingsrecht
Bij het vaststellen van de omvang van een vergoedingsrecht is er een onderscheid tussen nominale en beleggingsleer. De nominale leer, toegepast tot 2012, houdt in dat de vergoedingsgerechtigde enkel het geïnvesteerde bedrag terugkrijgt, zonder rekening te houden met waardeveranderingen van het betreffende goed. Na 2012 wordt de beleggingsleer toegepast, waarbij de waardestijging of -daling van het geïnvesteerde goed wordt meegenomen in de berekening van het vergoedingsrecht.
Een voorbeeld kan dit verduidelijken:
Aankoopwaarde 15 jaar geleden € 200.000
Partij A lost 6 maanden geleden € 50.000 af op de gezamenlijke hypotheek van € 200.000 (beleggingsleer)
Waarde woning nu: € 400.000
De vordering is nu geen € 50.000, maar € 100.000!
Bij verdeling gaat het dan als volgt: € 400.000 - € 100.000 - € 150.000 = € 150.000 waar beide recht hebben op de helft. Partij A krijgt dus € 100.000 + € 75.000 = € 175.000!
Verhaal bij Onvoldoende Gemeenschap
Indien de gemeenschap ontoereikend is om een vergoedingsvordering te voldoen, kan de vergoedingsgerechtigde partner zich verhalen op het privévermogen van de andere partner voor de helft van de resterende vordering (Hoge Raad 15 september 2017, ECLI:NL:HR:2017:2385).
Vergoedingsrechten voor samenwoners
Juridische Basis
De wettelijke bepalingen die gelden voor gehuwden en geregistreerde partners zijn niet van toepassing op samenwoners, zoals bevestigd door de Hoge Raad op 10 mei 2019 ECLI:NL:HR:2019:707. Samenwoners moeten hun vergoedingsrechten baseren op andere juridische gronden zoals samenlevingscontracten of het algemene verbintenissenrecht.
Ongerechtvaardigde Verrijking (artikel 6:212 BW): Samenwoners kunnen een vordering instellen als er sprake is van ongerechtvaardigde verrijking, waarbij de ene partner zonder geldige reden ten koste van de andere partner verrijkt is.
Onverschuldigde Betaling (artikel 6:203 BW): Dit kan het geval zijn als een partner zonder juridische basis een betaling heeft verricht aan de andere partner.
Onrechtmatige Daad (artikel 6:162 BW): Samenwoners kunnen een beroep doen op dit artikel als er sprake is van een schadeveroorzakende handeling zonder rechtsgrond.
Redelijkheid en Billijkheid: Samenwoners kunnen in geschillen ook een beroep doen op de algemene beginselen van redelijkheid en billijkheid om een vergoedingsrecht te claimen.
Hoofdelijke Aansprakelijkheid (artikel 6:10 BW): Indien samenwoners gezamenlijk aansprakelijk zijn voor een schuld, moeten zij elk bijdragen naar hun aandeel. Als één van de samenwoners meer dan zijn aandeel aflost, kan deze een vordering instellen tegen de andere partner.
Uitzonderingen en Natuurlijke Verbintenissen
Een uitzondering op het ontstaan van een vergoedingsrecht kan zijn de natuurlijke verbintenis. Dit houdt in dat iemand een prestatie levert vanuit een morele of sociale verplichting zonder dat er een juridische verplichting bestaat om iets terug te ontvangen. In de uitspraak van de Hoge Raad van 15 september 1995 ECLI:NL:HR:1995 werd bijvoorbeeld geoordeeld dat de man geen vergoedingsrecht had, omdat de betaling werd gezien als een natuurlijke verbintenis om zijn ex-vrouw van een woning te voorzien.
Conclusie
Het onderscheid tussen gehuwden/geregistreerde partners en samenwoners is cruciaal bij het bepalen van vergoedingsrechten. Gehuwden en geregistreerde partners hebben een duidelijk wettelijk kader dat vergoedingsrechten reguleert, met specifieke regels over de omvang en het verhaal van deze rechten. Samenwoners daarentegen moeten terugvallen op contractuele afspraken of het algemene verbintenissenrecht om vergoedingsrechten te claimen. Deze verschillen onderstrepen het belang van een goed begrip van de juridische context en de specifieke bepalingen die van toepassing zijn op de respectieve relatievormen.
Waarom deskundig advies onmisbaar is
Een deskundige financieel adviseur is onmisbaar om de financiële en fiscale complexiteit van een scheiding in goede banen te leiden. Dit zijn enkele redenen waarom:
Inzicht in financiële en fiscale implicaties
Een specialistische adviseur zorgt ervoor dat alle aspecten van de verdeling en verrekening goed worden berekend en voorkomt dure fouten, zoals torenhoge belastingheffing.Eerlijke waarderingen en berekeningen
Bij ingewikkelde zaken zoals de waardering van een onderneming, lijfrentes, of pensioenrechten helpt een financieel adviseur met objectieve, nauwkeurige berekeningen.Toekomstbestendig financieel plan
Een adviseur kan een helder overzicht geven van de financiële situatie na de scheiding en een plan opstellen dat rekening houdt met inkomens, uitgaven, en fiscale voordelen.Oplossingsgerichte begeleiding
Bij complexe verdelingen kan een financieel adviseur creatieve oplossingen aandragen, zoals langlopende betalingsregelingen of de inzet van specifieke financiële producten.
Veelgestelde vragen over financieel advies bij scheiding
Wat kost financieel advies bij een scheiding?
De kosten voor financieel advies bij een scheiding variëren afhankelijk van de complexiteit van de situatie, zoals de verdeling van vermogen, hypotheken of pensioenen. Wij begrijpen dat elke scheiding uniek is en bieden daarom maatwerk dat volledig aansluit bij jouw behoeften. Om verrassingen te voorkomen, maken we een vooraf gestelde prijsafspraak. Zo weet je precies waar je aan toe bent en kun je rekenen op deskundig advies dat past bij jouw specifieke situatie. Het eerste gesprek is altijd kosteloos. Geen verrassingen dus.
Hoe lang duurt de financiële afwikkeling van een scheiding?
De duur van de financiële afwikkeling van een scheiding varieert per situatie. Bij complexe verdelingen, zoals ondernemingsvermogen, kan dit enkele maanden duren. Wij zorgen ervoor dat alles zorgvuldig en transparant wordt geregeld, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Met onze deskundige begeleiding brengen we structuur aan, begeleiden we je stap voor stap en zorgen we voor een efficiënte afwikkeling. Zo kun je vertrouwen op een goed en passend resultaat.
Moet ik direct alles financieel regelen bij een scheiding?
Ja, het is essentieel om alle financiële zaken bij een scheiding goed vast te leggen. Onvolledige of onzorgvuldige afspraken kunnen later tot complexe problemen en onverwachte fiscale gevolgen leiden. Denk bijvoorbeeld aan de verrekening van bruto en netto vermogen. Met helder en deskundig advies worden alle afspraken juridisch en fiscaal juist vastgelegd, wat beide partners duidelijkheid en zekerheid biedt voor de toekomst. Dit voorkomt onduidelijkheden en conflicten op de lange termijn.
Kan ik de hypotheek alleen voortzetten?
Het voortzetten van de hypotheek hangt af van jouw inkomen en de geldende hypotheekvoorwaarden. Wij helpen je de mogelijkheden te onderzoeken en adviseren over de beste oplossing. Hierbij houden we rekening met jouw situatie, eventuele kinderen en toekomstplannen. Met een creatieve, maar zorgvuldige aanpak zorgen we voor een advies dat financieel haalbaar en passend is voor alle betrokkenen, zodat er een stabiele basis wordt gelegd voor de nieuwe fase in jouw leven.
