Vergoedingsrechten: zaaksvervanging uitgelegd
De problematiek rond zaaksvervanging (art. 1:95 lid 1 BW) is weerbarstig. In de context van het Nederlandse huwelijksvermogensrecht speelt de levering van goederen een cruciale rol bij de bepaling van de vermogenssamenstelling van echtgenoten. Daarnaast is het van belang te bepalen uit welk vermogen het goed betaald is. Hieruit volgt dat een goed kan worden toegewezen aan het privévermogen van een van de echtgenoten, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Er kunnen bij een eventuele scheiding complexe en ongewenste situaties ontstaan. Maar ook tijdens de relatie kan het spanningen met zich meebrengen. Het is belangrijk hier goed mee om te gaan om problemen te voorkomen.
De rol van levering en betaling bij zaaksvervanging
1. Levering van het Goed
Levering is een essentieel juridisch proces waarmee eigendom van een goed wordt overgedragen van de ene partij naar de andere. In het geval van echtgenoten speelt de levering een sleutelrol bij de vaststelling tot welk vermogen een goed behoort, of dat nu het privévermogen van een van de echtgenoten is of de gemeenschap van goederen.
Levering en Eigendom: Levering is het moment waarop de eigendom van een goed formeel wordt overgedragen. Bij roerende zaken gebeurt dit meestal door de feitelijke overgave van het goed, terwijl bij onroerende zaken een notariële akte en inschrijving in het kadaster vereist zijn.
2. Betaling en Herkomst van het Vermogen
De oorsprong van de fondsen waarmee een goed wordt betaald, is van cruciaal belang bij het bepalen van de vermogensstatus van dat goed.
Betaling Uit Privévermogen: Wanneer een goed geheel of grotendeels (meer dan 50%) wordt betaald uit het privévermogen van een van de echtgenoten, en de levering van het goed ook aan die echtgenoot plaatsvindt, wordt dit goed tot het privévermogen gerekend. Dit is een vorm van zaaksvervanging, waarbij een nieuw goed in de plaats komt van een goed of geld uit het privévermogen.
Betaling Uit Gemeenschapsvermogen: Als de betaling voor een goed volledig of grotendeels (meer dan 50%) uit het gemeenschapsvermogen komt, behoort het goed tot de gemeenschap van goederen, ongeacht wie het in ontvangst heeft genomen. Hieruit volgt dat een goed dat gekocht wordt met gemeenschapsmiddelen, ook tot de gemeenschap behoort, tenzij er duidelijke afspraken of huwelijkse voorwaarden zijn die anders bepalen.
Voorbeeld van een onwenselijke situatie
Aankoop auto € 60.000.
Er komt € 40.000 uit privévermogen en € 20.000 uit het gemeenschappelijke vermogen.
Er wordt geleverd aan beiden. Hierdoor valt de auto in de gemeenschap. Ongeacht dat één van de partners meer dan 50% heeft betaald uit privévermogen. Er is niet aan de leveringseis voldaan dat uitsluitend aan die partner is geleverd om de auto tot het privévermogen toe te delen.
Er ontstaat een vergoedingsrecht van € 40.000 op de gemeenschap. Het is een verbruiksgoed, dus het recht is nominaal.
Na 5 jaar is de auto nog € 30.000 waard en het echtpaar gaat scheiden.
De auto wordt verdeeld, maar het vergoedingsrecht van € 40.000 moet ook betaald worden.
Jurisprudentie
Uit de rechtspraak blijkt dat de wijze van levering en de bron van betaling doorslaggevende factoren zijn bij de bepaling van de vermogensstatus van een goed. Hier zijn enkele relevante voorbeelden:
Hoge Raad 8 september 2017, ECLI:NL:HR:2017:2274: De Hoge Raad oordeelde dat de woning in het privévermogen van de man viel, ondanks dat het andere deel al in de gemeenschap was gevallen. Dit omdat de uitsluitingsclausule alleen gold voor het deel van de woning dat de man van zijn moeder had gekregen. De gemeenschap had echter wel recht op een vergoeding voor het deel van de woning dat de man zonder uitsluitingsclausule uit de nalatenschap van zijn vader had verkregen. Dit vergoedingsrecht ontstaat omdat de gemeenschap een investering in de privéwoning heeft gedaan door de overerving van het aandeel van de vader zonder uitsluitingsclausule.
Rechtbank Zeeland - West-Brabant, 14 april 2024, ECLI:NL:RBZWB:2024:2643: Het geschil draaide voornamelijk om de vraag of een woning, die volledig was gefinancierd met privévermogen van de man, tot de huwelijksgemeenschap behoorde en welke vergoedingsrechten hieruit voortvloeiden.
De rechtbank oordeelde dat, hoewel de woning met privévermogen van de man was aangekocht, deze toch deel uitmaakte van de huwelijksgemeenschap. Dit betekent dat de waarde van de woning gedeeld moest worden bij de echtscheiding. De man had echter recht op een vergoedingsrecht ten aanzien van het bedrag dat hij had geïnvesteerd vanuit zijn privévermogen.
Daarnaast kwam naar voren dat de vrouw geen recht had op een vergoedingsrecht voor de kosten die zij beweerde te hebben gemaakt voor de verbouwing van de woning, omdat zij deze uitgaven niet voldoende had onderbouwd. De man kreeg daarentegen wel een vergoedingsrecht toegekend voor bedragen die hij uit zijn privévermogen in de woning had geïnvesteerd, waaronder een bedrag dat hij van zijn ouders had geërfd onder uitsluitingsclausule.
Conclusie
De bepaling tot welk vermogen een goed behoort, hangt sterk af van de levering en de herkomst van de betalingen. Een goed kan als privévermogen worden aangemerkt als het voor meer dan de helft uit privévermogen betaald is en aan de desbetreffende echtgenoot geleverd wordt. Om problemen en conflicten te voorkomen, is het cruciaal om duidelijke afspraken te maken, een gedegen administratie bij te houden en zo nodig juridisch advies in te winnen bij het opstellen van huwelijkse voorwaarden of notariële akten.
Waarom deskundig advies onmisbaar is
Een deskundige financieel adviseur is onmisbaar om de financiële en fiscale complexiteit van een scheiding in goede banen te leiden. Dit zijn enkele redenen waarom:
Inzicht in financiële en fiscale implicaties
Een specialistische adviseur zorgt ervoor dat alle aspecten van de verdeling en verrekening goed worden berekend en voorkomt dure fouten, zoals torenhoge belastingheffing.Eerlijke waarderingen en berekeningen
Bij ingewikkelde zaken zoals de waardering van een onderneming, lijfrentes, of pensioenrechten helpt een financieel adviseur met objectieve, nauwkeurige berekeningen.Toekomstbestendig financieel plan
Een adviseur kan een helder overzicht geven van de financiële situatie na de scheiding en een plan opstellen dat rekening houdt met inkomens, uitgaven, en fiscale voordelen.Oplossingsgerichte begeleiding
Bij complexe verdelingen kan een financieel adviseur creatieve oplossingen aandragen, zoals langlopende betalingsregelingen of de inzet van specifieke financiële producten.
Veelgestelde vragen over financieel advies bij scheiding
Wat kost financieel advies bij een scheiding?
De kosten voor financieel advies bij een scheiding variëren afhankelijk van de complexiteit van de situatie, zoals de verdeling van vermogen, hypotheken of pensioenen. Wij begrijpen dat elke scheiding uniek is en bieden daarom maatwerk dat volledig aansluit bij jouw behoeften. Om verrassingen te voorkomen, maken we een vooraf gestelde prijsafspraak. Zo weet je precies waar je aan toe bent en kun je rekenen op deskundig advies dat past bij jouw specifieke situatie. Het eerste gesprek is altijd kosteloos. Geen verrassingen dus. Lees mijn blog over de kosten van een scheiding.
Hoe lang duurt de financiële afwikkeling van een scheiding?
De duur van de financiële afwikkeling van een scheiding varieert per situatie. Bij complexe verdelingen, zoals ondernemingsvermogen, kan dit enkele maanden duren. Wij zorgen ervoor dat alles zorgvuldig en transparant wordt geregeld, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Met onze deskundige begeleiding brengen we structuur aan, begeleiden we je stap voor stap en zorgen we voor een efficiënte afwikkeling. Zo kun je vertrouwen op een goed en passend resultaat.
Moet ik direct alles financieel regelen bij een scheiding?
Ja, het is essentieel om alle financiële zaken bij een scheiding goed vast te leggen. Onvolledige of onzorgvuldige afspraken kunnen later tot complexe problemen en onverwachte fiscale gevolgen leiden. Denk bijvoorbeeld aan de verrekening van bruto en netto vermogen. Met helder en deskundig advies worden alle afspraken juridisch en fiscaal juist vastgelegd, wat beide partners duidelijkheid en zekerheid biedt voor de toekomst. Dit voorkomt onduidelijkheden en conflicten op de lange termijn.
Kan ik de hypotheek alleen voortzetten?
Het voortzetten van de hypotheek hangt af van jouw inkomen en de geldende hypotheekvoorwaarden. Wij helpen je de mogelijkheden te onderzoeken en adviseren over de beste oplossing. Hierbij houden we rekening met jouw situatie, eventuele kinderen en toekomstplannen. Met een creatieve, maar zorgvuldige aanpak zorgen we voor een advies dat financieel haalbaar en passend is voor alle betrokkenen, zodat er een stabiele basis wordt gelegd voor de nieuwe fase in jouw leven.
